दुरीले नछेक्ने काम

रमेश न्यौपाने
orginally published on KANTIPUR daily's friday suppliment hellosukrabaar
जागीर अब १०–५ को काम मात्र रहेन । सुचना प्रविधिको विकास सागै हाम्रो दैनिकीमा सहजता मात्र हाएको छैन, अर्थोपार्जनको नया अवसर पनि त्यसैगरीनै जुटिरहेको छन् । आफु बसिरहेको एउटा कुनाबाट दुरदराजको कुनै व्यक्तीको लागी काम गर्नु पनि सम्भप छ – आउटसोर्सिङ मार्फत ।

त्यसैका एक अनुभवी हुन् नयाा बानेश्वरमा बस्दै आएका गुल्मीका ध्रुब ज्ञवाली । उनी कम्प्युटर प्रोगामर हुन् जसको सामान्यझै आफ्नो कार्यालय समय पनि छ । तर त्यसलेमात्र उनको आमदामीको काम गरिराखेको छैन । व्याक्तिगत तवरबाट आउने थुप्रै सफ्टवेयरहरु र वेबसाइटहरु पनि बनाउछन उनी । ९ वर्ष देखि सफ्टवेयर बनाउन थालेका ध्रुबले आजसम्म दर्जनौ सफ्टवेयर र वेब साइट बनाइ सकेका छन । भन्छन्, ‘अहिले पनि म भिन्न किसिमका सफ्टवेयर निर्माणमा व्यस्त छ’ु । पछिल्लो पटक चर्चामा आएका केहि सफ्टवेयर पनि उनले बनाएका छन । झण्डै २ वर्ष अगाडि नेत्रहिनहरुको

 लागि बोल्ने तथा ब्रेल लिपिमा उल्था गर्ने सफ्टवेयर पनि उनैले बनाएका हुन । उक्त सफ्टवेयर विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्रालय र स्थानिय विकास मन्त्रालयको सहयोग मा नेपाल नेत्रहिन संघको लागि बनाइएको थियो । सरकारी र गैरसरकारी कार्यालयहरुको लागि थुप्रै सफ्टवेयरहरु एक्लै र समुहमा बनाइ सकेका छन उनले । उनको अनुभवमा नेपालमै सफ्टवेयर र वेब साइट निर्माणको राम्रो बजार छ । त्यसैले त उनि कुनै पनि समय बेकामी रहदैनन । कार्यालयका नियमित काम बाहेक कसरी कामहरु भ्याइरहेका छन त ? ‘दैनिक ४ / ५ घन्टा आउटसोर्सिङ मा बिताउछु’, उनले भने, ‘तर लोडसेडिङले केहि समस्या भने पारेको छ’ ।

उनका सफ्टवेयर र वेब साइटका काम नेपालमा मात्र सिमित छैनन । मलेसिया, बेलायत र अमेरिकामा रहेका क्लाइन्टहरुले इमेल वा च्याट गरेर पठाएको कामको ठेलि उनले आफ्नै घरमा बसेर सक्छन । ति कामहरु सकेपछि क्लाइन्टहरुले बैंक खातामा पैसा पठाउछन । कहिले काहि त अलिक जटिल काम सम्बन्धित देशमै बोलाएर पनि गराउछन । ध्रुबको आउटसोर्सिङकै कामबाट प्रभावित भएर मलेसियन कम्पनिले आफ्नै देशमा पुर्ण छात्रवृति सहित पढ्न पनि बोलायो । मलेसियामा डिप्लोमा इन कम्प्युटर एप्लिकेशन एण्ड प्रोग्रामिंग सके पछि अहिले उनि स्वदेशमै फर्कि सोहि कम्पनि र अरु कम्पनिको लागि कोडिङ गर्छन ।

ध्रुब झै बालकोटकी जयन्ती माला चापागाइ पनि कुनै समयकी फुलटाइम प्रोग्रामर थिइन् । झण्डै तीन वर्ष इ–जोन इन्टरनेशनल कम्पनिमा कम्प्युटर प्रोग्रामर रहेकी जयन्ती अहिले भने क्याम्पसे जीवनमा छिन । तर पनि उनी अरुको भरमा बाच्नु परेको छैन । कलेज आवर बाहेक दैनिक २ / ३ घन्टा आउटसोर्सिङ मा हराउछिन् उनी । भन्छिन ‘अहिले यसैबाट कलेजको फि र आफ्नो खर्चहरु चलाइ राखेको छु ’ । थापाथली इन्जिनियरीङ क्याम्पस बाट कम्प्युटरमा डिप्लोमा सकेकी उनले अबको क्यारियर कोडिङनै बनाउने धुनमा छिन । अहिले एक अमेरिकी कम्पनीले दिएको वेब साइट निर्माण गरिरहेकी छन्, उनीले ।

अर्घाखाचीका नारायण थापा पनि ध्रुव र जयन्तीकै पंक्तीमा पर्छन् । विगत छ सात बर्ष देखि वेबसाइटको काम गर्दै आएका नारायणले चार वर्ष अघि आफ्नै कम्पनि नै खोले, इन्टरनेशनल बिजिनेश ब्युरो । नारायण अहिले यसै कम्पनीवाट स्थानीय स्तरका वेब साइट बनाउछन् । तर यसले उनको आउट सोर्सिङको काम भने रोकीएको छैन । आफ्नै कम्पनि खोल्नु अघि २ वर्ष उनले न्युयोर्क को कम्पनिलाइ प्रोगामर र पछि टिम लिडरकोरुपमा आउट सोर्सिङ गरेका थिए । दैनिक १४ देखि १६ घन्टा काममा खट्ने नारायण कति दिन त अफिसमै पनि सुते, अमेरिकन कम्पनिको समय अनुसार काम गर्न । लर्ड बुद्ध कलेज बाट एम एस्सी आइटी उनी अहिले जाभा कोडिङको अध्यापनमा समेत संलग्न छन । ‘प्रतिस्पर्धि अहिलेको संसारमा जागिर नपाएर भौतारिएका थुप्रै साथिहरु भेट्छु ’ , नारायणले भने , ‘तर इन्टरनेट जोडिएको एउटा कम्प्युटर भए जहा जस्तो ठाउमा पुगेपनि म मेरो काम सागै हुन्छु । ’ उनको बुझाइमा आउटसोर्सिङले आफुलाइ अन्तराष्ट्रिय स्तरको बजारमा समेत अभ्यस्त गराउदो रहेछ । ‘संसार ठुलो छ त्यसैले आउट सोर्सिङको बजार पनि ब्यापक छ । त्यसैले कामको अवसर पनि प्रसस्त छ मात्र आफ्नो लगनसिलताको खाचो हो । ’ उनले भने ।

के हो त आउट सोर्सिङ?

विकसित देशहरुमा जनशक्ति महंगो छ । तर अल्पविकसित वा विकासोन्मुख देशमा भने सस्तैेमा नै कामहरु गर्न सकिन्छ । त्यसैले विकसीत देशका कम्पनीहरु आफुले गराउन खोजेको काम इन्टरनेटमा राखीदिएका हुन्छन् । आफुलाइ उपयुक्त काम इन्टरनेटमा खोजि गर्ने र संम्वन्धीत कम्पनीमा निवेदन दिन सकिन्छ । क्लाइन्टहरु आश्वस्त भएमा काम शुरु गर्न सकिन्छ । त्यो पुरा गरेपछि सम्बन्धित देश र कम्पनीको नियम अनुसार करहरु कटाएर बैक खातामा पैसा पठाउछ । तर शुरुमै कुनै शुल्क र लगानी भने गर्नु पर्दैन, आफ्नै सिप नै प्रमुख कुरा हो । भारत, फिलिपिन्स लगाएतका मुलुकहरु आउट सोर्सिङमा उल्लेख्य आम्दानी गर्नेहरु मध्ये पर्छन् । नेपालमा झण्डै पाच सयको हाराहारीका प्रोग्रामर र कम्पनीहरुले यो काम गर्ने गरेको अनुमान छ ।